تاریخچه لوستر

تاریخچه لوستر ، ساخت و استفاده از لوسترهای اولیه به بیش از 8 قرن پیش باز میگردد. در گذشته های دور استفاده از لوستر نشان عظمت، قدرت و شکوه و ثروت به شمار می رفت، اما امروزه در هر خانه ای لوستر در طرح ها و جنس های مختلف وجود دارد. در این مقاله می خواهیم به تاریخچه لوستر و استفاده از آن پی ببریم.

لوسترهای اولیه

اولین لوستر در قرن 15 میلادی ساخته شد، که نشانه قدرت و عظمت ثروتمندان بود که کشورهای اروپایی همچون انگلیس، ایتالیا، فرانسه و هلند از آن استفاده می‌کردند. در گذشته لوسترهای اولیه از چوب ساخته می شدند و از شمع برای روشنایی آن ها استفاده می کردند. سپس از گاز حاصل از فاضلاب برای تامین نور استفاده می کردند، که بعد ها با پیدایش برق از لامپ برقی برای روشنایی لوستر استفاده کردند که تا به امروز از آن استفاده می‌ کنند.

در ساخت لوسترهای اولیه برای تامین روشنایی بعد از شمع، از گاز بهره می گرفتند که از گاز حاصل از فاضلاب ها برای تامین نور لوسترها استفاده می کردند. بعد از استفاده از روشنایی گازی، لامپ های برقی برای تامین نور لوسترها به کار برده شد که تاکنون هم کاربرد دارد.

لوستر های قدیمی بسیار بزرگ و سنگین بودند و به دلیل همین ابهت، نمادی از عظمت و شکوه بودند و بنا ها و خاندان سلطنتی و اشراف، تعلق داشتند. با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی و صنعت نمونه های کوچک تر و خانگی نیز پا به عرصه گذاشت که امروزه شاهد انواع و اقسام لوسترهای خانگی هستیم.

اما اولین طراحی های لوستر، متعلق به ایتالیایی ها و در حدود سال ۱۵۰۰ میلادی بوده ‌است که جرقه طراحی و کاربرد اولین لوستر ها را به عنوان وسیله ای دکوراتیو به جهان ارائه کردند.

لوستر کریستالی فرانسه

لوستر و استفاده از آن ها نخستین بار در فرانسه دیده شده  و نمونه های اولیه آن ها، از جنس کریستال بود. هنوز هم لوستر هایی مربوط به آن دوران در کاخ ورسای و کلیسای نوتردام پاریس قابل مشاهده می باشند. در آن دوران در ساخت لوستر کریستالی از قاب های فلزی و برای تزیین آن ها هم از آویز های کریستالی استفاده می شد.

آن کریستال ها نوعی کوارتز شفاف بودند که نمونه های قدیمی آن ها با دست تراش داده می شدند و کیفیت پایین تری هم داشتند. اما با گذشت زمان با استفاده از ماشین های تراش، کیفیت کریستال ها بهتر شد. کوارتز به دلیل جنس خاصش می تواند مانند الماس درخشان و زیبا شود و امروزه هم برای تولید ارزان تر در مقایسه با نمونه های شیشه ای مورد استفاده قرار می گیرد.

لوستر کاخ ورسای 

کاخ ورسای جزو قدیمی ترین کاخ های فرانسه می باشد که تاریخ فرانسه را به تصویر می کشد. این کاخ در زمان حیات لویی هفتم بنا شد و به دستور او یکی از عظیم ترین لوسترهای تاریخ با آینه کاری های کوچک و بزرگ در سالن کاخ قرار گرفته است. این کاخ امروزه یکی از جاذبه های گردشگری فرانسه محسوب می شود .

مهم ترین قسمت کاخ ورسای، تالار آیینه ها می باشد . در این تالار زیبا، 40 لوستر بزرگ که از سقف تالار آویزان است، وجود دارد و کاملا مشخص است. که با روشن شدن لوسترها، تالار غرق در نور و درخشندگی می شود. این تالار زیبا مشرف به باغ است و کل منظره باغ را می توان از پنجره هایی که روبروی آنها آینه های بلند قدی وجود دارد، نظاره کرد. این آینه های قدی موجب منعکس شدن تصاویر باغ در داخل سالن می شوند. در کاخ ورسای تمام مراسم مهم از قبیل مراسم عروسی، تاجگذاری و جشن های مهم برگزار می شده است.

لـوستر در ایران

حرم امام رضا (ع) در مشهد، از نخستین مکان ‌هایی بوده است که در آن جا از برق به منظور ایجاد روشنایی استفاده گردید. در نخستین سال‌ های قرن سیزدهم هجری شمسی، از سوی دولت تصمیم گرفته شد. تا در کوچه ها، چراغ هایی به شکل فانوس توسط شهرداری یا بلدیه نصب گردد . این چراغ‌ ها فانوس‌ هایی دیواری بودند که در فاصله چهار متری از زمین بر روی دیوار و یا بر روی پایه ‌های چدنی نصب می ‌شدند.

با این که خاستگاه اولیه لوسترسازی ، در اروپا بوده است اما امروزه جایگاه صنعت لوستر سازی در ایران و کیفیت بالای محصولات ایرانی، را نمی توان نادیده گرفت. استفاده از فلز برنج در ساخت و طراحی لوستر های ایرانی موجب شده تا در حال حاضر این محصولات به عنوان بهترین با کیفیت ترین کالا های دکوراتیو در جهان شناخته شوند.

لوسـتر فلاندر هلندی

این لوستر ها در قرن ۱۵میلادی‌، که از فلز برنج به جای مواد اولیه چوب یا آهن استفاده می کردند رواج یافت. فلز برنج به دلیل انعطاف پذیری و تلألو بهتر نور نسبت به آهن‌ مورد توجه قرار گرفت‌. و درنهایت لوستر های زیباتر و مستحکم تر ساخته شدند‌.

در ساخت این نوع لوستر یک تنه مرکزی دربرگیرنده گوی یا گوی های برنجی‌، به منظور قرار دادن شاخه های لوستر استفاده می شد. در تولید این دسته از معماری گوتیک و طرح های گل دار بهره گرفته می شد‌.

استفاده از نماد سر عقاب به عنوان تزیین، باعث استقبال لویی سیزدهم فرانسه از این نوع لوستر و ورود آن به فرانسه شد‌. که بعد ها مورد توجه انگلیسی ها قرار گرفت.

لوستر کلیسای نتردام 

از دیگر نمونه لوسترهای اولیه در فرانسه لوستر کلیسای نتردام است. کلیسای نتردام در شهر پاریس قرار دارد . معماری آن در نوع خود بی نظیر است و به معماری گوتیک معروف است. برای زینت بخشیدن فضای داخلی کلیسا از لوستر استفاده شده است و چند صد مجسمه تراشیده شده در داخل و خارج کلیسا قرار دارد.

لوستر شیشه ای انگلیسی

انگلستان نمونه های متمایزی از ساخت لوستر های اولیه را به دنیا عرضه نمود. آن ها از شیشه چدن در ساخت لوسترهای اولیه بهره بردند. شیشه چدن درصد بالایی اکسید سرب دارد و شفافیت شیشه آن دو چندان است و  انعکاس بهتری را برای بازتاب نور فراهم می کند. بازتاب نور در آن به شکل رنگین کمانی است و جلوه خاصی را به لوستر می دهد. این نوع آوری و استفاده از شیشه در ساخت لوسترهای اولیه توسط انگلستان به جهانیان معرفی شد. تاریخ ساخت لوستر های شیشه ای به قرن 19 میلادی برمی گردد.